KADIN DÎVAN ŞAİRELERİ

DÎVÂN ŞÂİRELERİ
Zeyneb Hâtun ö.1474, Mihrî Hâtun ö.1512’den sonra, Tûtî Kadın Sultan Süleyman Devri,Ayşe Hubbî Kadın ö.1590,Emetullâh Sıdkî Hâtun ö.1703, Ânî Fâtma Hâtun ö.1710, Fitnat Hanım ö.1780,Safvet Nesîbe Hanım ö.1837, Nesîbâ Tevfîka Hanım ö.1844, Leylâ Hanım ö.1847, Şeref Hanım 1809- 1860, Sırrî Râhile Hanım 1814-1877,Hatîce Nakîye Hanım 1846-1898, Seher Hanım 1893’ten sonra, Bahârzâde Ferîde Hanım 1837-1903, Habîbe Hanım 1845-1890, Fâtma Servet Hanım 1890’dan sonra, Hazînedârzâde Fitnat Hanım 18421909,İffet Hanım, 1854-1912,Fâtıma Nigâr Hanım 1856-1918, Cemîle Hanım 1893’ten sonra…

ÂNÎ(FÂTMA HÂTUN) 1710
16.Hoca Saadeddin Efendi’nin soyundan imiş. Emir Ağa isimli birisiyle evlenmiş. Dîvânı olduğu söylense de şiir kitabına rastlanmamıştır.
Hayâl-i ârızınla dîde sahn-ı gülsitânımdır
Açılmış şerhalar sînemde nahl-i erguvânımdır
Ümîd-i vuslatın ey kaşları yâ sîneden geçmez
Hayâl-i tîr-i gamın Âniyâ hâtır-nişânımdır ÂNÎ

EMETULLÂH(SIDKÎ)
Dördüncü Mehmed zamânının ulemâsından Kâmetî-zâde Kazasker Mehmed Efendi’nin kızıdır. Sıdkî mahlasıyla şiirler yazmıştır.

Kâmetî-zâde dirîğ eyleyicek ‘azm-i cinân
Ağladı anun içün mâtem idüb ins ile cân
Didi târîh-i vefâtını kızı Sıdkî anun
Kâmetî-zâde’ye a’lâyı İrem ola mekân 1089/ 1678

Hafta geçmez kûyına mihmân iden sensin beni
Belki her şeb subha dek nâlân iden sensin beni
Dest-i tedbîrünle çâk olsun mu dâmân-ı firâk
Âfitâb-ı hüsnüne hayrân iden sensin beni

HABÎBE HANIM
Hersekli Ali Paşa’nın kızıdır. 1845 senesinde Hersek’ te doğduktan sonra İstanbul’a gelmiş. Kâtiplik yapan Mehmed Efendi isimli bir kişi ile evlenmiş. Dîvân tertîb etmeyi başarmıştır. Bu beyitler onundur:

Ciğerde tîg-i gamzen zahmı varken atma peykânın
Yeter ey kaşı yay artık yeter depretme müjgânın
Habîbe bî-devâ derdden halâs olmak da müşkildir
Ümîd etmez esîr-i derd olanlar gayrı dermânın

ZEYNEB HANIM
Fâtih Sultan Mehmet zamanında yaşamıştır. Kastamonulu bir sanakârın ya da Amasyalı bir kadı’nın kızı olduğuna dâir rivayetler vardır. Tertîb ettiği dîvânını Sultan Fâtih’e takdîm etmiştir. Bu beyitler onun ne kadar iyi bir şair olduğunu gösterir niteliktedir:
Senin hüsnün benim aşkım senin cevrin benim sabrım
Efendim dem-be-dem artar tükenmez bî-nihâyetdir ZEYNEB HANIM
Şehâ bu sûret-i zîbâ sana Hak’dan inâyetdür
Sanırsın Sûre-i Yûsuf cemâlünden bir âyetdür ZEYNEB HANIM

SIRRÎ HANIM

Diyarbekir’de doğmuş. Tahsîlinden sonra Arapça, Acem, Türk lisanlarına hâkim olduktan sonra şiire heves etmiştir. Kendileri tarikatlere mensup bir dervişe olarak Bağdat’ta mezarı olan evliyâları ziyaret etmek için oraya gittiği meşhurdur. Bu seyâhatden sonra Diyarbekir’e oradan da İstanbul’a geçmiştir. Kâmil Paşa ile evlenmiştir. Şiirleri hoştur.

Bahârın rûz-ı nevrûzun duyup şâd olsa hep güller
Dürüp gîsûların tebrîke gelse bâğa sünbüller SIRRÎ HANIM

Benim gönlüm kızıl gül goncası-veş dopdolu kandır
Açılmak ihtiyâr etmez eğer yüz bin bahâr olsa SIRRÎ HANIM

ŞEREF HANIM
Şâir bilim adamlarından kütüphane sahibi Şeyhülislâm Âşir Efendi neslinden Nebîl Bey merhûmun kızıdır. 1242(1826) senesinde tevellüt etmiştir. Kendisinden önceki kadın şairlerden çok daha fazla şiir söylemiş ve matbu olan dîvânında yazıldığına göre kitabının sayfaları bilhassa münâcât ve kasîdeleri ile süslenmiştir.

Yâ İlâhî değilim müstahak ihsân eyle
Kerem ü lûtfunu hakkımda firâvân eyle
Na’t ü mersiye münâcât ü sitâyişlerimi
Sebeb-i mağfiret et zîver-i dîvân eyle
Anlayım nîk ü bedi hayr u şeri bi’l-cümle
Bildirüp ilm-i ledün sırrını irfân eyle
Cümle erbâb-ı kemâlin nazarından dilerim
Ne kadar var ise noksânımı pinhân eyle
Vezn ü ma’nâdan eğer olsa da ârî Şeref’în
Şi’rini mühtahab-ı Hazret-i Hassân eyle

SAFVET HANIM
Beğlikçi Muhib Efendi’nin kızı ve Mevlevi ilim adamlarından Rif’at Bey adında bir zâtın eşidir. 1837 senesinde vefât etmiştir.
Düşme derdim dahi bir derde gönül âh sana
Yine düşdün yeni bir derde kim eyvâh sana
Bağlayub zülfü ile bu gece muhkem tutdum
Eski dîvâne dedi ey gönül ol mâh sana
Nice bir râh-ı mecâza gideceksin yâ hû
Bildire doğru yolu Hazret-i Allâh sana
Dün görüp hâl-i diğer-gûnumu itdin insâf
Gâlibâ etmiş eser âh-ı seher-gâh sana
Safvetâ râz-ı dilin kimseye izhâr etme
Gün olur yardım eder bir dil-i âgâh sana

TÛTÎ HANIM
Kânûnî Sultân Süleyman zamânında güzel şiirleriyle meşhur olmuş bir şâiredir. Sultan Süleyman Bâkî ile nikâhlarını uygun görmüştür. Nikâhtan sonra Tûtî Hanım, Bâkî’nin kendinden şikâyetçi olduğunu duyunca irticâlen şu beyiti söylemiştir:

Bağteten olmuş iken Tûtî gurâb’a hem-nişîn
Yine şekvâyı gurâb eyler garâbet bundadır TÛTÎ HANIM