BEYİTLERİ NESRE ÇEVİRME

BEYİTLERİ NESRE ÇEVİRME ÇALIŞMASI ÖMER SALMAN
Farsça terkiplerin günümüz Türkçesine nasıl çeviririz?
Çeşm-i siyâh : siyah göz, mürg-i dil:gönül kuşu

Lâzım gelirdi serv ü çınar ola meyvedâr
Fazl ü hünerde medhâli olsa kıyâfetin NÂBÎ

Dil düştü neyleyeyim yine bir serv-kâmete
Erdim hevâ yolunda yürürken kıyâmete FERRÛHÎ(AKHİSÂRÎ)

Kadd-i yâre kimisi arar demiş kimi elif
Cümlenin maksûdu bir ammâ rivâyet muhtelif MUHİBBÎ

Ruhların üzre yatur zülf-i semen-sâ gûyâ
Gül-i terden idinür kendüye bister sünbül BÂKÎ

Âteşe düşdüm düşümde âşık olmazdan evvel
Mübtelâ-yı aşk olursun deyu ta’bîr itdiler MAHREMÎ

Bildin mi bu âlemde cânâ neye aşk olsun
Uşşâka vefâ eyler cânâneye aşk olsun KEVSERÎ

‘Âşık u m’aşûka benzer âsmân ile zemîn
Kim biri ağladığınca birisi handân olur AHMET PAŞA

Gülşeninde âlemin bu sırra ermez hîç kes
Zâglar âzâde vü bülbül giriftâr-ı kafes FİRÂKÎ ( VÂİZ)

Cemâli zâhir olsa tez celâlî yakalar anı
Görürsün bir gül açılsa yanında hâr olur peydâ NİYÂZÎ MISRÎ

Lebüne kandı nisbet eylemişler
İşitdüm benzemez didüm o kande MUHİBBÎ

Ruhsârını cânânın âyineye benzettim
Vâh vâh ne hatâ ettim ayı neye benzettim LÂ-EDRÎ

Ol kadar yâraladı tîğ-i firâkın beni kim
Ne belâ çekdiğimi yaradan Allâh bilir RÛHÎ BAĞDÂDÎ

Necâtî’nin dirisinden ölüsü Ahmed’in yeğdir
Ki Îsâ göklere ağsa yine dem urur Ahmed’den NECÂTÎ

Olacak zülfün yüzün üzre nikâb
San nihân oldu bulutda âftâb CEM SULTÂN

Gözlerim yaşını gözler ol büt-i sîmîn beden
Nitekim gökte süreyyâ gözler âhû-yı Hoten NİZÂMÎ

Giriftâr oldu mürg-i dil nigârın zülf-i ağında
Göricek dâne-i hâli o mâhın gül yanağında 3.MURÂD

Hüsnünün sayyâdı dil mürgine rahm eylemeyüp
Benleründen dâne saçup zülfüni eyler duzâğ CEM SULTÂN

Kimsenin aybını görüp kılma zinhâr âşikâr
Günde yüz bin aybın örterken ilâhe’l- âlemîn MUHİBBÎ

Zinhâr eline âyîne vermen o kâfirin
Zîrâ görünce sûretini put-perest olur BÂKÎ





Divan şiirinin nazım birimi beyittir. Başka nazım birimleri kullanılsa da divan şiirinin en güzel örneklerini beyitler barındırır.
Şairler bir beyitte neredeyse bir kitap dolduracak duygu ve düşünceye yer verir. Beyitler duygu ve fikirlerin sıkıştırılmış hâlleridir. Duygular sanatlı söyleyişin zirvelerinde dolaşır. Fikirler bile söz bedenine giydirilen bir ruh elbisesi ile sanat olup bütün sıkıcılığından soyunup sanat olur dillenir.

Şimdi beyitleri daha kolay daha rahat anlayabilmek için nesre çevirme çalışması yapalım.